Dit is een verslag van de vogelreis die wij met acht leden van de Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht hebben gemaakt naar Huesca in het voorjaar van 2002. Huesca is de hoofdstad van de gelijknamige provincie Huesca. Een deel van de Spaanse Pyreneeën is in deze provincie gelegen die verder bestaat uit hoogvlaktes en woestijnachtige gebieden, zoals de Monegros.

Voor diegenen die speciaal in vogelsoorten zijn geïnteresseerd en minder in het reisverslag zijn alle soorten die nieuw zijn voor die dag in geel weergegeven. Soorten die later nogmaals gezien worden zijn in het groen weergegeven. Soorten die niet geteld werden voor de Spaanse lijst zijn oranje weergegeven. Dit zijn soorten gezien op weg naar of van Spanje, gemiste of niet met zekerheid gedetermineerde soorten.

De reis begon grauw en in het donker. Na een ophaalronde vertrokken de auto’s om 6.10 uur vanuit Bolnes richting Frankrijk. De route leidde via Antwerpen – Gent – Lille – Parijs – Orléans - Tours – Bordeaux naar Bayonne waar in een Formule-1 hotel overnacht zou worden.

Onderweg, terwijl het weer steeds beter werd, begon men direct met vogelen en na ruim 1200 kilometer stond de vogel-teller in Bayonne al op 44, met leuke soorten als grauwe gors, zwarte wouw, koereiger (niet door iedereen gezien) en europese kanarie. Bayonne werd om 19.30 uur zonder ongelukken bereikt, alhoewel Hans bij een tolpoortje nog probeerde een slagboom te raken, wat maar net mislukte.

Op weg naar MacDonalds scoorden we nog even de gekraagde - en de zwarte roodstaart . Na de snelle, calorierijke hap naar bed. Het gezang van de Cetti’s zanger in de bosjes rond het hotel werd al snel overstemd door het gesnurk van enkele vogelwerkgroepleden. We noemen geen namen, maar Bas, Gerard, Hans en Dick velden deze nacht de meeste bomen.

We scoorden deze dag meer dan 40 soorten, maar deze werden niet opgenomen in de Spaanse lijst. De volgende dag zouden we serieus beginnen.

Op de pashoogte konden we beginnen met de Spaanse lijst met waterpieper, zwarte roodstaart en alpenkauw. Deze laatste werd al gauw gevolgd door zijn familielid, de alpenkraai, die parmantig met zijn rode snavel langs de weg scharrelde. De twee roofvogels die na elkaar opdoken uit de mist leverden voor een week discussies op. De eerste vogel werd later als wespendief gedetermineerd en de tweede vogel moest als havikarend door het leven. De werkelijke aard van deze vogel zal wel altijd een raadsel blijven. Slechts één van de leden was zeker van zijn zaak en noteerde de vogel op zijn lijst. Voor het groepstotaal werd hij echter niet mee gerekend.

Op weg naar Jaca (N330) diverse malen gestopt. De eerste echte stop, langs de drukke doorgaande weg, leverde gelijk weer nieuwe soorten op als cirlgors, tapuit, grijze gors, grauwe - en bonte vliegenvanger.

Bij de tweede stop werden soorten als grote gele kwikstaart, europese kanarie (die zich pas na lang speuren liet zien), rotszwaluw, staartmees en putter gescoord. Hier verschenen ook de eerste groepjes vale gieren. Indruk wekkend op alle vogelwerkgroepleden zweefden deze aaseters schijnbaar moeiteloos op de thermiek. De stemming zat er intussen goed in en menigeen had al één of meerdere nieuwe soorten gescoord.
Bij de 1769 m. hoge Oroel werd gestopt voor een boswandeling door het hellingbos, maar het weer werkte niet mee. Het begon te regenen en ondanks het wachten werd het niet droger. Vanuit de beschutting van een berghut werden de telescopen toch gericht op de rondvliegende vogels. Al snel werden meerdere citroenkanaries in de lens gevangen; voor de meeste vogelaars een nieuwe soort. Tevens werden hier zwarte mees en sijs aan de lijst toegevoegd.

Vanaf de Puerto de Oroel verliep de route over een zeer rustige binnenweg (A1206) richting Peña. Opschieten was er niet bij, want steeds als er een nieuwe soort werd gezien werden de auto’s verlaten en waren er al snel meer soorten te scoren. Het was inmiddels droog geworden en bij een waterig zonnetje werd de eerste roodkopklauwier gespot. Direct daarna volgde een raaf, een cirlgors, een grijze gors, twee boomleeuweriken, een baardgrasmus en een paar orpheusgrasmussen. Een eindje verderop werd de eerste en enige rotsmus van de reis aan de lijst toegevoegd. Zomertortel en grote bonte specht zijn niet zeldzaam, maar wel nieuw voor de lijst op deze dag.

Op deze dag gingen we het gebied ten westen en zuidwesten van de stad Huesca bekijken. De eerste volledige dag in Spanje was druilerig en bracht niet het weer waarop gehoopt was. Toch gingen we met goede moed op weg zuidwestwaarts over de A1207, na de A132 ter hoogte van Bolea overgestoken te zijn.
Het was een gebied met veel graanvelden en daarmee de onvermijdelijke grauwe gorzen. We zouden het geluid van deze “sleutelbosjes” geen moment meer missen deze reis. Het eerste de beste zijweggetje naar het westen leverde gelijk een mooie soort op: de griel. De vogel vloog op, terwijl de auto’s door de modder gleden en ploeterden. Hij liet zich, nadat we even teruggereden waren, mooi bekijken alvorens weer het luchtruim te kiezen. Nog twee toppers van die dag waren de zuidelijke klapekster en later de blonde tapuit nabij het Embalse de Sotonera dat tevens goed was voor een kleine zilverreiger.

Iedere stop leverde wel weer wat nieuws op voor de dag- of totaallijst. Zomaar op een zijweggetje scoorde we grote karekiet, cetti’s zanger, kwartel (alleen gehoord in het graan), graszanger (overvliegend) en niet te vergeten de buidelmees, die zich vlak voor één van beide auto’s op een rietstengel mooi liet bekijken. Je kan in dit gebied willekeurig waar gaan staan en steeds moet je alert blijven om niet of juist wel in dit geval verrast te worden. Zo liet een steenuil zich mooi zien net buiten een zo goed als verlaten dorp.

Net toen we een modderig pad met grote kuilen langs één van de vele waterwerken volgden, kletterde de regen niet aflatend op ons en de auto’s neer. In het gebied zou de kleine trap waargenomen kunnen worden, maar deze soort liet zich wijselijk niet zien en zou ook later niet meer gescoord worden. Aldus één van de weinige soorten blijvend die we gemist hebben tijdens deze trip. Omdat het humeur van sommigen en van één in het bijzonder door het steeds later wordende tijdstip en de lage bloedsuikerspiegel daalde, hebben we met de groep een wegrestaurant aangedaan langs de N330, de weg van Huesca naar Zaragoza. Zonder het boekje Spaans voor Beginners lukte het niet om patat te bestellen bij de plaatselijke schonen achter de bar. We namen we genoegen met de zes worstjes, die wel onze kant van de bar bereikten. Wat de worstjes in de magnetron hebben gedaan begrijpen we nog steeds niet, want ze waren en bleven koud. Gelukkig begrepen de Spaanse deernen wel dat we ook nog omelet wilden. Eerlijk werden de drie gevulde, warme omeletten verdeeld, waardoor in ieder geval de ergste honger gestild was.

De Mercedes Vito was in dit gebied duidelijk in het voordeel ten opzichte van de Opel Vectra wanneer er off-the-road werd gereden. Daar de middenberm steeds hoger werd, moesten de auto’s op de onverharde weg langs het Canal Monegros omkeren. De Vectra liep bij deze actie een deukje op in de wielkast van het reservewiel. Gelukkig niet zichtbaar voor het blote oog. Wel leverde deze plek naast de vele kuifleeuweriken, ook een zingende kalander-leeuwerik en een paartje rode patrijzen op. Beide soorten zouden we later die week nog beter voor de lens krijgen.

De mooiste waarneming van deze dag was misschien wel het paartje wielewalen, dat zich in een bomenrij langs de weg bevond. Het mannetje deed regelmatig uitvallen vanuit de boom naar insecten, waarbij hij soms als een torenvalk biddend boven het gras bleef zweven. Een gedrag dat geen van de vogelwerkgroepleden bekend was en spectaculair was om te zien. Een roodkopklauwier, de vierde die dag, hield het paartje gezelschap en toen er van de overzijde van de weg een hop naderde was het schouwspel compleet. Als toegift verscheen ook nog een graszanger, die luid djip-djip-djip roepend, golvend overvloog en zich daarna in een rietkraag goed liet bekijken.

De dag kon ondanks het weer niet meer stuk. Op de terugweg scoorden we op enkele rijstveldjes nog steltkluut, tureluur, groenpootruiter, bosruiter en oeverloper. Even ten zuiden van Huesca stuitten we op een slaapplaats voor zwarte wouwen. We telden er in het totaal 38 in de bomen, terwijl we later nog steeds wouwen in dezelfde richting zagen vliegen.

Verderop richting Monzón torende hoge, steile rotswanden aan de linkerkant boven de weg. De gekleurde rotsen boden nestgelegenheid aan soorten zoals alpengierzwaluw, rotsduif, rotszwaluw, kauw, alpenkraai en raaf. Hier werden ook wielewaal, eurokanarie en koekoek genoteerd. Natuurlijk ontbraken ook soorten als rode en zwarte wouw niet op de lijst deze dag. Tevens liet een koereiger zich van dichtbij langs de weg bekijken.

Terug naar Bolea over de N240 en A132 in de avondspits, één van de weinige momenten dat het wat drukker was op de weg gedurende de reis door Spanje, die vaker gekenmerkt werd door opmerkelijke stilte. Dat ooievaars in zo’n sfeer zich thuis voelen laat zich raden. Maar al te vaak werden meerdere nesten bij elkaar op hoge gebouwen in de rustieke dorpen gezien.

Op het menu stond deze avond forel. De liefhebbers waren het er over eens dat ze nog nooit zo lekker van deze vis hadden genoten. Niet vis- of vleesliefhebbers kwamen deze week ook goed aan hun trekken. Tomaat, deegwaren, kaas en veelal ei waren de ingrediënten die gretig aftrek bij hen vonden.

Het toetje - Helado de Limon - bleek citroenijs te zijn. Hard, maar ontzettend lekker. Dick en Dave hebben het niet geproefd, want zij dropen eerder af om de tweede helft van Feijenoord - Bayer Leverkussen niet te missen. De rest van de groep volgde na het ijs en ook zij zagen Feijenoord de UEFA-beker winnen.

De totaalscore was na deze dag 128 soorten.

Hemelvaartsdag begon met regen. De regen gutste werkelijk van de daken en we zagen het somber in. Vandaag stond het Valle de Hecho op het programma met mogelijk de soort der soorten, of zoals Martin het zou zeggen ‘het zwaarste van het zwaarste’: de rotskruiper.
We reden over de A132, Ayerbe voorbij, richting Puenta la Reina de Jaca waar het Hecho-dal begint. Al na zo’n drie kwartier klaarde het op en zowaar liet de zon zich zien. Bij Puerto de Santa Barbara (863 m), net voorbij de pas over de Sierra de la Peña, hebben we de auto’s aan de kant gezet om van het uitzicht over het dal te genieten. Hier scoorden we vale gier, kneu, boomleeuwerik, tapuit en een rode wouw, die eerst onder ons langs vloog en zich daarna prachtig vlak boven ons vertoonde. Ook scoorden we hier de bergfluiter, die zich echter niet makkelijk liet bekijken en dan ook niet bij allemaal op de lijst kwam te staan.

Het Valle de Hecho staat op de kaart met een groene lijn weergegeven en niet onterecht, want landschappelijk is het dal van een ongekende schoonheid. Op de berghellingen met gemengde bossen deden de loofbomen met het frisse mei-groen een wedstrijdje met de donkergroene naaldbomen. Een onbesliste strijd want juist het contrast tussen de twee kleuren is schitterend. In het dal scoren we weer een mooie soort van het wensenlijstje. Een steenarend vliegt recht voor ons boven een rotspunt. Terwijl we stoppen steekt hij het dal over, daalt en landt in een boom, waar hij met de telescopen gemakkelijk en goed waar te nemen is.
Wanneer we plotseling een groep vale gieren zien zetten we de auto’s weer aan de kant. Het schouwspel dat zich voor onze ogen voltrok was wellicht het mooiste van de reis. Zo’n honderd vale gieren of meer cirkelden boven het dal en een bergkam, waar zich volgens een autochtone bewoner een vuilnisbelt bevond. Deze trok niet alleen vale gieren aan, maar ook aasgier, rode- en zwarte wouw. Maar kon nog mooier: Arendsoog ontdekte een lichte fase dwergarend. Ons enthousiasme kende geen grenzen. Dat hij later nóg een dwergarend, van de donkere fase ontwaarde, is misschien wel langs enkelen heen gegaan.

Toen we bij de plaats kwamen waar de rotskruiper moest huizen - een nauwe kloof die westwaarts kronkelde - hoorde we van enkele Ieren dat drie anderen hem zo’n drie kwartier geleden de kloof in zagen vliegen en dat hij daarna niet meer gesignaleerd was. We verspreidden ons door de kloof en waarschijnlijk had iedereen dezelfde gedachte. Ons geduld op de proef stellend bleef de vogel aanvankelijk uit beeld. Niet toevallig was het wederom Arendsoog die de rotskruiper op de bodem van de kloof ontdekte toen de vogel zich bewoog. We hebben daarna de vogel allemaal uitgebreid kunnen bekijken door de video, verrekijkers en de telescopen. De grote gele kwikstaart, die hem even lastig viel, kwam natuurlijk ook op de daglijst.

We konden eigenlijk naar huis, want de dag kon niet meer stuk. Op de terugweg misten we de lammergier, die door enkele andere vogelaars even daarvoor was gezien. Een zoektocht door de kloof leverde echter niets meer op. Wel tikten we nog even goudhaan en vuurgoudhaan.
We reden terug naar het begin van het dal en reden door het Valle de Ansó, dat westelijker gelegen is, weer naar boven. Het was inmiddels weer gaan regenen en doordat de weg vol gaten zat, waarschijnlijk door de vorst van de afgelopen winter, kwamen we slechts stapvoets vooruit. De Vito raakte in een diepe put nog de grond; schade onbekend of zat er nou een gat in de uitlaat? Boven aangekomen reden we langs het plaatsje Zuriza en parkeerden de auto’s langs de berg. De zoektocht naar de alpenheggemus was vergeefs. Wel werden waterpieper, groene specht en zwarte mees gescoord.

Omdat we weinig zin hadden de slechte weg naar beneden nog een keer te moeten rijden besloten we een doorsteek te maken naar het Valle de Roncal, dat in de provincie Navarra ligt. Na een aantal honderden meters en nog meer diepe en grote gaten passeerden we de provinciegrens. In Navarra was er blijkbaar meer geld beschikbaar of was de onderhoudsploeg eerder langs geweest, want plotseling was de weg van uitstekende kwaliteit. We reden door het prachtige dal terug en gingen huiswaarts. Op de terugweg bezochten we nog even het Castillo de Loarre voor de blauwe rotslijster. Het waaide echter bijzonder hard, dus we besloten al snel terug te gaan, zonder rotslijsters te hebben gezien. Van de zwarte roodstaart die zich nabij de kasteelmuren bevond werden we niet echt warm, wel van de grijze gors die - je weet wel, die weer –ontdekte tussen een groepje vinken. Het beestje liet zich van zijn mooiste kanten zien.

Om 20.00 uur waren we thuis. Het eten bestond onder andere uit spinazie met uien en aardappels, daarna kwamen een soort spareribs. Als toetje was er flan of frutta – deze keer pudding of aardbeien, die er bijzonder lekker uitzagen.

De teller steeg elke dag minder snel, maar ook nu konden we weer enige soorten toevoegen aan de totaallijst: 135 soorten.

Het was alweer onze laatste hele dag in Spanje. Omdat we de afgelopen dagen nogal veel gereden hadden veranderden we onze plannen. We lieten het nationale park Ordesa voor wat het was – we verwachten daar eigenlijk toch niet echt veel nieuws te zien – en bleven in de buurt van Huesca. Het weer zag er vriendelijk uit, wel wat bewolking, maar ook de zon liet zich regelmatig zien.

We vertrokken richting Huesca en gingen via Loporzano richting stuwmeer Embalse de Vadiello. Elke plek nodigde uit tot stoppen (dit kwam ook door het weer natuurlijk) en toen we de auto’s ergens willekeurig langs de bergwand zetten en enkele rotszwaluwen op de video vastlegden ontdekten we een blauwe rotslijster aan de overkant van de kloof. Dit werden er op een bepaald moment zelfs drie. Verder noteerden we cirlgors, baardgrasmus, provençaalse grasmus, europese kanarie en menige vale gier.

Bij het stuwmeer aangekomen besloten we na de koffie een wandeling langs het stuwmeer te gaan maken. Hier scoorden we onze volgende supersoort: de lammergier. Hij liet zich meerdere keren zien en goed bekijken. Eenmaal maakte hij vlak voor ons kringetjes in de lucht in gezelschap van een aasgier en een vale gier. We beseften dat we bevoorrecht waren. Welke vogelaar zou niet deze soorten in één beeld willen bekijken? Verder scoorden we baardgrasmus en orpheusgrasmus. Omdat we verder hier niets nieuws meer verwachten lieten we het stuwmeer achter ons.

Op de terugweg scoorden we roodborsttapuit en stuitten we op de enige grauwe klauwier van de reis. Het was een prachtexemplaar, die door iedereen goed gezien is. Verder vielen de vele bijeneters op en de roodkopklauwieren, eenmaal drie stuks op de elektriciteitsdraden binnen honderd meter.

Dat het altijd opletten geblazen blijft mag bekend zijn. Een roofvogel, die uit de rijdende auto werd waargenomen, werd na het tot stilstand komen als slangenarend gedetermineerd. Direct daarop verscheen een slechtvalk in het vizier. Een soort die we wel verwacht hadden op de reis, maar nog niet hadden kunnen bijschrijven.

We passeerden Huesca, waar we eerst onze inkopen deden voor de komende dagen en de terugreis en daarna reden we nogmaals naar Los Mallos de Riglos, om daar nog enkele soorten beter te scoren dan eerst. Vlak na Ayerbe konden we onze derde dwergarend noteren.

De Salto del Roldan is een rots met steile wanden, die nestgelegenheid bieden aan meerdere gieren. Aan één kant kun je gemakkelijk de berg op, zodat je van bovenaf op de langszwevende gieren kijkt. Op weg ernaar toe leidde Aad de troep. Was hij wat zenuwachtig omdat hij de rode rotslijster had beloofd en niet zeker van zijn zaak was? Nou dat hoefde hij niet te zijn, want hij heeft woord gehouden.

Eén van de eerste vogels die Aad in het vizier kreeg wás een rode rotslijster. Een prachtig beest die boven ons op een rots zat te zingen. Even verderop zat een ander exemplaar leger op de berghelling op een steen. Deze was nog beter te zien en toen hij wat ging rondvliegen konden we ook de helwitte rug bekijken.

Op en rond de Salto del Roldan ging een ieder zijns weegs. De een struinde wat rond, de ander probeerde het pad langs de steile wand zover mogelijk te volgen – bij slecht weer niet aan te raden overigens – en weer een ander ging op zijn gemak zitten kijken. Niet iedereen zal dus hier hetzelfde hebben gezien. Soorten die gescoord werden: duinpieper, vale gier en aasgier, grijze gors, raaf, torenvalk en slechtvalk.

Verder scoorden we op de heen- en terugweg naar en van de Salto del Roldan wespendieven - de trek was blijkbaar op gang gekomen, want er volgden er meer -, europese kanarie, provençaalse grasmus, kwartel, kleine zwartkop, blonde tapuit en hop.

We zetten koers naar de Franse grens over de N330 richting Puerto del Portalet. De weg alleen al was indrukwekkend genoeg. Het uitzicht op de Pyreneeënreuzen met hun sneeuwbedekte toppen was van een bijzondere schoonheid. Na een tankbeurt – euro 95 kostte slechts € 0,84 – stopten we om te eten bij het Embalse de Bubal. Prachtig uitzicht op de bergwereld en op een lichtgroen, vogelloos stuwmeer, met een inhaalsoort voor enkelen – het paapje – in het weitje voor de auto’s.

Ons laatste doel in Spanje was Balneario de Panticosa, een mondain bergdorp, net ten zuiden van het Franse Parc National des Pyrenées. Nadat we de auto’s hadden verlaten gingen we op zoek naar een pad dat ons de bergen in zou leiden naar mogelijke alpenheggemussen. Bas was op dat moment nog steeds de enige die waterspreeuwen op zijn lijst had. Niet toevallig misschien was het wederom Bas die als een van de eersten de waterspreeuwen in de gaten had, die, in het gekanaliseerde bergstroompje dat dwars over het dorpsplein liep, voedsel aan het zoeken waren. We konden ze mooi, maar kortstondig bekijken, want ze waren nogal vliegerig.

Snel op zoek naar de laatste soort op ons wensenlijstje: de alpenheggemus. Het bergpad kronkelde gestaag, maar vrij steil omhoog. Het horloge, annex hoogtemeter, van één van de reisgenoten gaf aan dat er met zo’n 10 meter per minuut gestegen werd. Een hoog tempo, dat niet door iedereen gevolgd kon worden of sloeg wellicht de vermoeidheid toe na zo’n zware vogelweek? Gerrit – met telescoop natuurlijk – Dick, Aad en Hans bleven uiteindelijk nog over, maar de tocht leverde geen alpenheggemus op, wel wat zwarte mezen en een kuifmees. De laatste toch ook nog nieuw voor de lijst.Uit balorigheid besloten ze de overige leden van de groep een poets te bakken. De alpenheggemus claimen leek hen te voor de hand liggend, zodat de sneeuwvink verzonnen werd. Zonder een spier te vertrekken vertelden A+H, die G+D, op de terugweg achter zich hadden gelaten, de overige leden van hun ‘vondst’. Verholen lachend zagen ze dat sommigen zachtjes knarsetandend hun gezicht op vrolijk hielden. Enkelen zouden pas een dag erna uit de droom geholpen worden. De uitspraak van Gerard – ‘liegen met stalen gezichten’ – werd als een compliment ervaren.

Als laatste stond de Portalet op het menu. De vogels vonden het blijkbaar te koud en te winderig op de 1794 meter hoge pas. Ze lieten zich nauwelijks of niet zien. Nog een laatste groepsfoto met de zelfontspanner – Dick, lees de handleiding nog eens na! – en over was ons Spaanse avontuur. De Spaanse lijst eindigde met 140 soorten, de mogelijke havikarend niet meegerekend. Geen slechte score, zeker gezien het minder fraaie week in het begin van de week.

Na een toch wel lange terugreis vanaf de Portalet via Pau naar Bayonne gingen we voor de tweede en laatste keer eten bij MacDonalds. We lieten het ons goed smaken en kropen daarna snel onder de wol.